Elizabeth Howell’in space.com’da 4 Şubat 2022’de ve Çağla Üren’in INDEPENDENT-Türkçe’de 3 Şubat 2022’de yayımlanan haberinde, Marsta erken-dönemde yaşam başlama olasılığının göktaşı-çarpmasına takıldığı duyuruldu…!
Araştırmacılar, gerçekleştirdikleri yeni bir araştırma sonunda, Marsta gerçekleşen göktaşı çarpmalarının (Late Heavy Bombardment) daha önce hesaplanan, 30 milyon yıldan daha uzun sürdüğünü söyledi… Bu gelişme, Marsta yaşam izi araştırma olasılığını biraz daha azalttı… Marsın da maruz kaldığı bu göktaşı çarpma periyodunun, yaşamın Dünyada başlamasında da önemli bir rol oynadığı düşünülüyor…
Araştırmacılar, büyük bir göktaşı çarpması sürecinde, Mars’ın kabuğundan koparak Dünyaya ulaştığı ve 4.45 milyar yıl yaşında olduğu düşünülen göktaşı ‘Northwest Africa (NWA) 7034 üzerinde gerçekleştirdikleri araştırmada, bu göktaşı içindeki Zirkon minerali içinde göktaşı çarpmaları esnasında oluşan şok dalgası izleri belirlediler…
Bu göktaşı / meteorit, 2013’te Sahra Çölü‘nde bulunmuştu. Yolculuğuna 2,1 milyar yıl önce başladığı belirlenen göktaşına, parlak siyah yapısından dolayı, sosyal medyada, ‘Black Beuty’ (Siyah Güzellik) adı verilmişti… Bilim insanları keşfedildiğinden beri bu göktaşı üzerinde incelemeler yapıyor.
Araştırmacılara göre, bu göktaşı içindeki mineraller arasında, yaklaşık 4,45 milyar yıl önce oluştuğu tespit edilen zirkon taneleri, gerçekten de Mars’ın varoluş tarihinde yeni bir pencere açtı.
Söz konusu örneklerde, en az 20 ila 30 gigapaskal basınç altında meydana gelebilen izler tespit edildi. ‘Şok mikroyapıları’ adı verilen bu izler ancak çok büyük darbeler sırasında kayalarda oluşabilmekteydi.
Avustralya’daki Curtin Üniversitesi’nden Morgan Cox’un liderliğindeki araştırmacılar, göktaşındaki 66 zirkon tanesini analiz etti. Zirkon, oluştuğu sırada gezegenin koşullarıyla ilgili kanıtları barındırdığı için, Bilim İnsanları bunları, genellikle, ‘zaman makinesi’ olarak adlandırmakta…
Bu tür izler daha önce Dünyadaki ve Ay’dan getirilen kristal kayaç numunelerinde de görülmüştü. Ancak, daha önce, Mars‘tan gelen göktaşı örneklerinde bunlara rastlanmamıştı. Bu sebeple, Bilim İnsanları, önceki araştırmalardan hareketle, yaklaşık 4 milyar yıl önce Mars’ta yaşama uygun koşulların var olduğunu düşünmüştü. Zira bu durum, araştırmacıları Kızıl Gezegen’de 4 milyar yıl önce yaşamın oluşumu için ideal, sakin bir ortam olduğu düşüncesine yöneltmişti.
Bilim İnsanları, büyük göktaşı çarpmaları esnasında oluşabilen çok güçlü şok dalgalarının Zirkon kristallerde belirgin izler bıraktığını söylüyor…İncelenen göktaşında belirlenen bu durum, Dünyadaki büyük çarpma bölgelerinden toplanan kayalarda ve Ay’dan getirilen kayalarda belirlenen zirkon-görünümleriyle uyuşmaktaydı…
Daha önceki araştırmalarda, Marsa göktaşı çarpmalarının 4.85 milyar yıl önce sona erdiği hesaplanmıştı… Son araştırmaya göre, bu göktaşı-çarpma periyodu daha uzun sürmüş göründü…
Araştırmacılar, erken dönemde, Marsın ılık ve nemli bir ortama sahip olduğunu söylüyor… Marsın kalın atmosferi yüzeyinde mikrobik yaşamın başlaması için uygun bir ortam sağlamış olmalıydı… Ancak, çok uzun sürelerde, bu Kızıl Gezegen atmosferinin büyük bir kısmını kaybetti…; bugünkü ‘çok kurak’ halini aldı…
Bugün, Marsın yüzeyinde ve yerkabuğu içinde, bölgesel olarak dağılmış durumda, çok az miktarda su buzu mevcut… Mars toprağında bulunan su daha çok donmuş bileşikler veya volkanik kayalar halinde…
Yine de, Marsın yörüngesinde dolanan araçlarla alınan yüzey görüntülerinden, Mars yüzeyinde bir dönem su/buzul akıntılarının olduğu görünüyor…
Mikrobik yaşamın ortaya çıkabilmesi için sıvı suyun, kaçınılmaz olarak, ortamda mevcut olması gerekmekle birlikte, sürekli bir göktaşı bombardımanı da, bu ortamın yok olması için bir olumsuz ortam yaratmakta…
Araştırmacılar daha önce, Marsta yaşam için uygun ortamın 4.2 milyar yıl önce mevcut olabileceğini hesaplamıştı… Mars, bu dönemden sonra Dünyadaki kütle-halinde yokoluşa sebep olan seviyede bir göktaşı yağmuruna maruz kaldı…Bu durumda, Marsta yaşam başlatabilecek ortam (habitability window) daha önce hesaplanandan daha sonra gerçekleşmiş olmalı…; Marsta sıvı suyun mevcut olabileceği 3.9-3.7 milyar yıl önce…Araştırmacılar böyle söylüyor…
Bu araştırma sonunda hazırlanan makalenin ortak yazarı Aaron Cavosie, Mars’ta yaşama uygun koşulların, büyük bir ihtimalle, düşünüldüğünden daha geç ortaya çıktığını ifade etti… Bulgular, Mars’ta hayat arayan Bilim İnsanlarının Kızıl Gezegen’in ‘oluşum zaman çizelgesini’ yeniden düzenlemesi gerektiği anlamına geliyor.
Cavosie’ye göre bu koşullar ancak 3,7 ila 3,9 milyar yıl önce ortaya çıkmış olabilir. Söz konusu zaman aralığı gezegenin yüzeyinde sıvı su barındırdığı düşünülen tarihlerle de uyuşuyor.
Hakemli bilimsel dergi Science Advances‘ta yayımlanan yeni bulgular ise bu zaman diliminde, Mars’ın, göktaşı çarpışmaları açısından aktif bir gezegen olduğunu gösteriyor… Bu konudaki araştırma makalesi Science Advances’de yayımlandı…
Yararlanılan Kaynaklar:
HAVACILIK VE UZAY 