Güncelleme:
Dış/İç Basında 29 Nisan 2022’de yayımlanan haberlerde, ‘Kokpitte Sigara İçtiği’ ileri sürülen Pilotun yakınlarının, bu Uçağın Kokpitte Sigara İçilmesi Sebebiyle Düştüğü’ iddiasını kabul etmedikleri duyuruldu…!
Bu ‘karşı görüş sahipleri’, Pilotun sigara içen biri olmadığını, ayrıca, bu kazayla ilgili soruşturmayı yürüten Mısır Baş Savcılığının, kazaya yönelik yaptığı açıklamayla bu rapordaki iddiaların çeliştiğini söylemişler… Bu iddia sahipleri, ayrıca, Mısır Başsavcılığının, bu kazayı soruşturmaya ve bu kazaya yönelik açıklama yapmaya yetkili tek makam olduğunu, bu Başsavcılığın soruşturmasını henüz tamamlamadığını da vurgulanmış….!
*
Her ne kadar, beyan edilen bu ‘karşı görüşler’ doğrudan Mısır Yetkililerine ait değilse de, burada, birkaç hususu belirtmekte yarar var…
*Öncelikle, bu kaza 2016’da meydana geldi… 2022-2016 = 6 yıl…! Bu kazanın altı yıldan beri henüz sonuçlandırılamamış olması, böyle bir hava yaratılması, ‘muhatapları için’ utanılacak bir durum… (Öncelikle, Mısır’lı Yetkililerin hangi uçak kaza incelemesini Uluslararası Kurallara göre inceleyip sonuçlandırdığına bakmak gerek…!
*Sivil Havayolu kazaları, (gövde, motor imalatçıları; kullanıcı; kazanın meydana geldiği ülke, ölen yolcuların milliyeti,… gibi) ilişkisi sebebiyle, genelde, ‘çok uluslu’ olarak yürütülmesi ve sonuçlandırılması gereken süreçler… Her incelemenin başında, bu incelemede Nihai Yetkili olacak Ülke belirlenir…Ancak, Ülkeler, bazı durumlarda, ‘Nihai Yetkisini’ başka (uzman) Ülkeye devredebilir… (Bu kaza Girit Adası yakınında meydana gelmişti…’Nihai Yetkili Makam olan Yunanistan, incelemedeki yetkisini Mısır’a veya Fransa’ya devretmiş olabilir…) Bu kazanın incelenmesinde Nihai Yetkili ülke hangisiydi, bilemiyoruz. Ancak, bu kazanın altı yıldan beri sonuçlandırılmamış olmasına/görünmesine bakılarak, bu yetkilinin Mısır olduğunu söylemek mümkün…!
*Uçak kaza incelemelerinde, duruma/ihtiyaca göre iki farklı inceleme (soruşturma) gerçekleştirilebilir… Bunlardan birincisi (mutlaka yapılanı) kazanın, ‘Sivil Havacılık Yetkilisi sorumluluğunda gerçekleştirilen ‘Teknik ve İdari (Kullanım, İşletme,…) İncelemesi’ dir… Duruma göre gerçekleştirilen ikinci inceleme, Savcılığın Yetki ve Sorumluluğunda gerçekleştirilecek bir ‘Hukuki/Adli’ incelemedir…(Genelde, ölümlü kazalarda gerçekleştirilir…)
*Savcılık incelemesi, genelde, Sivil Havacılık Yetkilisinin (Otoritesinin) inceleme süreci takip edilerek yürütülür…; bazı ‘teknik kanıtların’ netleşmesi beklenerek… Ancak, Savcılık, gereken durumlarda, kendi inceleme sürecini daha hızlı bir şekilde de yürütebilir…
Eğer doğru ise, Mısır Başsavcılığının kendi soruşturmasını, aradan altı yıl geçmesine rağmen, sonuçlandıramamış olması, sadece, ‘sonuçlandırmak istemediği’ne yorumlanabilir ki, Pilot yakınlarının ‘karşı görüşlerini’ etkisiz kılmaktan başka bir işe yaramaz…!
Yararlanılan Kaynak:
………………………………
Victoria Bryan’ın, aerotime.aero’da 27 Nisan 2022’de yayımlanan haberinde, 2016 yılında meydana gelen uçakta bulunan 66 kişinin ölümüne yol açan, EgyptAir (Flight MS804) Airbus 320 kazasının, kokpitteki pilotlardan birinin sigara içmesi sebebiyle meydana geldiğinin belirlendiği duyuruldu…!
Bu kaza, uçağın Paris’ten Kahire’ye uçuşu sırasında, uçak Akdeniz üzerindeyken meydana gelmişti…
Mısır Yetkililerinin kamuoyuna açıklamadığı, ancak, Paris Mahkemesine gönderilen ve İtalyan Gazetesi The Corriere della Sera tarafından ele geçirilerek 26 Nisan 2022’de yayımlanan bu raporda, kaza sürecinin, kokpitteki pilotlardan birinin bir sigara yakmasını takiben, kokpitte yangına yol açmasıyla başladığı ileri sürüldü…!
İlginç olan husus, o tarihte, Mısır Havayolları, pilotların uçuşta kokpitte sigara içmelerine izin vermekte olması…!
Sigaranın (gerçekte çakmağın !) yangını başlatmasının sebebi ise, pilotların (acil-durum) oksijen maskelerinden birinden sızan oksijendi… Bu oksijen kaçağının esas kaynağı ise, üç gün önce, bu sistem üzerinde yapılan bir bakım işlemi esnasında, yenisiyle değiştirilen bu oksijen valfinin hatalı pozisyonda takılmış/bırakılmış olmasıydı…!
Kokpitte çıkan yangın sebebiyle, pilotlar uçağın kontrolunu kaybetmişti… Uçak, bir spiral yörünge çizerek denize çakılmıştı…
Bu kazayı inceleyen Fransa Sivil Havacılık Otoritesi uzmanları, 6 Temmuz 2018’de yaptıkları açıklamada, uçuş esnasında kokpitte ortaya çıkan ve hızla yayılarak, pilotların uçağın kumandasını kaybetmelerine yol açan bir yangını belirlediklerini iddia etmişlerdi…
Mısır Yetkilileri ise, daha önce, kokpit enkazında patlayıcı madde izine rasladıklarını duyurmuşlardı…Ancak, hazırladıkları kaza inceleme raporunu Fransa Yetkililerine bile vermemişlerdi…!
*
Fransa Yetkililerinin hazırladığı raporu inceleme olanağımız olmasa da, bu Yetkililerin ‘oksijen kaçağı-yangın’ senaryosunu laboratuvar ortamında da test ederek doğruladıklarını sanıyoruz..
Bir uçak kazası incelemesi kapsamında, uçağa ait Bakım Kayıtlarının da incelenmesi bu açıdan önemli…!
Geçmişte, Mısır’dan havalanan uçaklara patlayıcı madde konması sebebiyle yaşanan kazalar da oldu… Mısır Yetkilileri bu sebeple, meydana gelen kazalarda patlayıcı madde izi aramaya alışık… Bu kazada da, patlayıcı madde aramaya yoğunlaşmış göründüler…!
Mısır Yetkililerinde, ayrıca, Kaza İnceleme Raporlarını Dünya Kamuoyuyla paylaşmama eğilimi de mevcut…; bu tavırları ilk değil… ‘İnsani değerler’ bağlamında, ‘yeterince gelişmemişliğin’ bir yansıması olsa gerek…
Kısaca, bu kazayı sadece Mısır Yetkilileri incelemiş olsaydı, bu kaza, muhtemelen, ‘kim vurdu’ya gidecekti…
Ayrıca belirtmek gerekir…: Bu açıdan Fransa Yetkililerinin sicili de pek ‘temiz’ değil… !
Örnek mi…: İş İnsanı Olivier Dassault’un ‘Helikopter Kazası’…!
Yararlanılan Kaynak:
https://www.aerotime.aero/articles/30854-egyptair-crash-cigarette-flight-deck-report
HAVACILIK VE UZAY 