Kaza, 21 Ağustos 2019’da, Orville’de (Kaliforniya) meydana gelmişti…
Cessna Citation 560 XL tipi bir uçak kalkış koşusunda (rule), ‘kalkıştan vazgeçme kararı’ uygulamasında pistten çıkarak yanmıştı… Meydana gelen bu kazada uçakta bulunan iki Pilot ile sekiz yolcu yaralanmadan kurtulmuştu…
Bu kazanın meydana geldiği gün, bu kazada, uçağın Park Freni Sisteminin katkıda bulunduğu hususu az çok tahmin edilmekteydi…
Pilot Yuan Browne, yukarıdaki videoda bu kazanın nasıl meydana geldiğini-NTSB Kaza İnceleme Raporuna dayalı olarak-detaylı bir şekilde anlattı…
Bu kazanın NTSB tarafından/koordinesinde incelenmesi üç yıl kadar sürdü…. Bu, normal inceleme süresini biraz ‘fazla aşan’ bir durum…; uçak enkazının elde mevcut olduğu, Pilotların hayatta olduğu, Uçuş Veri Kaydedicilerinin (özellikle de Kokpit Ses Kaydedicisinin/kaydının) elde mevcut olduğu dikkate alındığında…!
*
*Uçak Pist içindeyken, son kontrollar yapılacak…Pilot, Radır sistemi kontrolu öncesinde Park Frenini devreye sokuyor (çekiyor)…
*Bu esnada, Hava Meydanının kısıtlı olanakları sebebiyle, Uçuş İzninin telefonla alınması gerekiyor…; Yardımcı Pilot bu görüşmeyi yapmakta…Kaptan Pilotun Park Frenini devreye soktuğundan habersiz…!
*Kalkış için motorların devri yükseltildiğinde (gaz açıldığında) yardımcı Pilot uçağın hızlanmasındaki ‘yavaşlığı’ farkediyor ve Kaptan’a bildiriyor…
*Kaptan, durumdan rahatsız olmamış görünerek, kısaca, ‘Kalkışa Devam’ talimatını veriyor/beklentisini belli ediyor…
*Gecikerek de olsa uçağın hızı ‘Burun Kaldırma Hızına’ (Rotation) ulaşıyor… Fakat, uçağın havalanması mümkün olamıyor…!
*Ancak ‘uyanan’ Kaptan Pilot kalkıştan vazgeçerek (abort) uçağı pist içinde durdurmaya çalışıyor…
*Ancak, frenleme için yeterli Pist mesafesi kalmadığından, uçak toprak sahaya çıkıyor…; İniş Takımları kırılarak…
*Uçak kuru-otlu toprak sahada durduğunda sağ motoru halen çalışmakta…Yanan otlar uçakta da yangın başlatıyor…!
*Kaptan Pilot, Yardımcı Pilotun ikazıyla, çalışmakta olan motoru durduruyor…!
*Neyse ki, Pilotlar yolcuları tahliye edebiliyor…; yaralanan yok…
*Bu kazanın inceleme sürecinde, kaptan Pilotun ifadesi ile ‘kaza inceleme bulguları’ pek uyuşmuyor…; Kaptan Pilot olayları farklı hatırlıyor…; neyse ki Kokpit Ses Kaydedicisinden, Kokpitte yaşananlar yeterince net olarak anlaşılabiliyor…
*
Bu uçakta, Park Freninin ‘çekili/devrede’ olduğuna dair bir gösterge mevcut değil…!
*Uçuş Öncesi Kontrol Listesinde de (Çeklist) Park Frenlerinin kalkış rulesi/koşusu öncesinde kontrolu hususunda da bir ikaz/kontrol maddesi yok…!
*Yine de, Havacılıkta, Uçuş Öncesi Brifing, Kontrol Listesi maddelerinin sesli okunması ve bu işlemleri yerine getirenin (uçağı kullanacak pilot) işlem sonucunu sesli bildirmesi… gibi kurallar mevcut…!
*Kaptan Pilot, genel Kokpit İçi Kurallara yeterince uymadığı gibi, Yardımcı Pilotun ‘hızlanma’ hususundaki ikazını da dikkate almıyor…! Adam…’kafaya koymuş’…gidecek…!
*
Atalarımız…: “Tahsil cehaleti alır, (ancak) ‘Kaptanlık’ baki kalır”…demiş…!
HAVACILIK VE UZAY 