‘Baron’lar da düşer…! (Baron’s crashes…also…!)

4 Eylül-maalesef-‘Kazalar Günü’ydü…

Meydana gelen kazalardan biri de Sakramento’daydı (Kaliforniya, ABD)…

Bir Beechcraft 58 Baron ‘stol’a/spin’e’ sokularak düşürüldü…! (Sözün gelişi olarak, ‘Stol Oldu’…dense de, gerçekte, Uçaklar Stol Olmaz, ‘Stola/Stol Ortamına Sokulur’…; pilot ya da ani gelişen (türbülans…gibi) hava koşulları sebebiyle…!)

Uçuş Emniyeti Araştırmacısı da olan pilot Juan Brown, hazırladığı videoda bizleri bu kaza hakkında ve hızla bilgilendirdi…; ne olmuştu…, nasıl olmuştu…?

Bu kazanın özelliği, uçakta ‘Tecrübeli Bir (Öğretmen) Pilotun da hayatını kaybetmiş olması…; yetişkin ve ‘varlıklı’ bir öğrencisiyle birlikte…! Her ikisi de hayatını kaybetti…

Bu uçuş ekibi, Tracy Bölgesel Havaalanından (Tracy Muncipal Airport) havalanmıştı, bir ‘*Sertifika Yenileme Uçuşu’ (Check Ride) için…(*Pilotların Uçuş Lisanslarının/İzinlerinin, belirli dönemlerle ve uçuş testi yapılarak yenilenmeleri gerekir… Kısaca, Uçağı kullanmakta olan bu’varlıklı’ kişi de bir pilottu…)

Meydana gelen kazada, uçak 4600 fit kadar yükseklikten 2100 fit yüksekliğe alçalarak yere çarptı…; uçak bir ‘stol-spin’ hareketi yapmıştı…

Bu ‘Kontrol Uçuşunda’, uçağın sağa/sola 360 derecelik dönüşler yaptırılması, bu esnada azalan hızının artırılması,… uçuş planının bir gereğiydi…Kısaca, bu uçuşta, zaman zaman, ‘stola-yakın’ şartlarda uçulması da gerekmişti…

‘Kontrol Pilotu’ (Designated Pilot Examiner-DPE) FAA tarafından bu tip görevler için yetkilendirilmiş bir pilottu…

Bu, ‘Stola yaklaşma ve Stoldan kaçınma manevraları esnasında, uçağın yere göre hızı saatte 177 kilometreye (99 Knots) kadar düştü… Takiben, havacılıkta ‘Düz-Spin’ (Flat-Spin’ adı verilen bir yatış-dönüş hareketi başlatan uçak alçalarak yere (nispeten yatay pozisyonda) ve düşük hızla çarptı…!

Pilot Brown, Beach Baron’un, bilerek-spine-sokulması yasak olan, uçaklardan olduğunu söylüyor…Bu gibi uçaklarda-istenmeden de olsa- ‘spin’e girildiğinde, bu hareket ilk anda durdurulamazsa, daha sonra daha da derinleşecek bu hareketten uçağın çıkarılması (imkansız) dahi olabilir…!

*

Bu kazanın meydana gelişinde rol oynayabilecek bir sebep, ‘Öğrenci Pilotun’ ‘varlıklı’ olması…olabilir… Meydana gelen birçok ‘sivil/askeri’ kazada görüldü…: Eğer, Uçağı Kullanan Pilot, Öğretmen Pilottan (Kontrol Pilotundan) daha ‘kıdemli’ (rütbe) ve/veya ‘daha varlıklı’ (Patron !) ise, Öğretmen Pilotun (Kontrol Pilotunun) gelişen acil durumlara müdahalesi (insani sebeplerle) gecikmekte…! (Birkaç yıl önce, Tuzla (İstanbul) sahilinde denize düşen helikopter kazası bu duruma bir örnek olabilir…)

Spin’e giren bir uçağa, bazı durumlarda, bir-iki saniye içinde müdahale etmek, bazı durumlarda da, bunun aksine olarak, hiç müdahale etmemek gerekebilir…; şüphesiz, eğitimli ve bilinçli bir müdahaleden bahsediyoruz…

Kısaca, uçağı kullanan pilot ‘ölümcül sonuçlar doğuracak hata yapmakta ise’, Öğretmen Pilotun (Kontrol Pilotunun), sadece canlarını düşünerek, bu duruma en hızlı bir şekilde müdahale etmesi gerekir… Aksi durumda ‘keten helva’…yanabilir…!

Öğretmen Pilotun (muhtemelen daha fazla kazanmak için !) çok çalışması sebebiyle yorgun olması, ya da, ‘nasılsa kaza olmuyor’ diye ‘koltuğuna-fazla-yaslanması’ (complacency)… bu gibi kazalarda rol oynayabilir…; katkıda bulunabilir…!

Pilot Brown, bu durumun teknik gerekçelerini bu videoda detaylı olarak açıklamış…

Tipik bir ‘Flat-Spin’ kazası görünüşü…Uçak yere, nispeten, yatay pozisyonda, düşük bir ileri hızla ve büyük (ölümcül) bir ‘negatif g’ ile çarpmış…

*

Yine, Havacılık/Uçuş Hekimlerinin yorumlayabileceği bir kaza…(Lütfen…, ‘onlara’ iletiverin…!)