Ceres tuzu.
(Kaynak: (Kaynak: NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA/astrobob.areawoices.com)
NASA’nın asteroid Ceres’i inceleme görevi (Dawn Mission) sayesinde bu gök cismini yakından tanıdık… Bu kapsamda, birçok ilginç özelliğini de öğrendik… Görünen o ki, Ceres “yaşamakta olan” bir gök cismi…!
Gökyüzünde bir teleskopla bile zor gözlenebilen Ceres, bazı astronomların bile ilgisini pek çekmeyen bir gök cismiydi… Nitekim, teleskobu Ceres’e yönlendirmesini teklif ettiğimizde, bir astromumuz, “küçücük bir şey…görüp te ne yapacaksın”…demişti…!
Ceres’i, NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu ( Hubble Space Telescope ) sayesinde tanıdık desek yeridir… Bu gök cisminin bu teleskopla alınan görüntüsünde soluk bir mavi misket gibi görünmekteydi… Sanki yüzeyinde Güneş ışığı ile parlayan denizleri mevcuttu…!
Ceres’in Hubble görüntüsü.
(Kaynak: NASA)
Halbuki, Dawn aracı bu gök cismine doğru yol alırken, NASA’daki bilim insanları, yüzeyinin Ay yüzeyi gibi, oldukça koyu-gri tonda olmasını beklediklerini söylediklerinde, onların bu ön-görüşlerini yadırgamaktaydık… Masmavi denizleri gördüklerinde yüzlerinin alacağı şekli görecektik…!
Dawn aracı, asteroid Vesta’ya yaptığı ziyaretten sonra Ceres’e yönlenince, gerçeğin “gri” rengini bize gösterdi… Haliyle, “mavi deniz” görme hayalimiz de uçup gitti…
Neticede, Ceres’in yüzeyinde sıvı su yoktu… Bu gök cisminde su mevcut olsa bile, Güneşten o kadar uzaklıkta, yüzeyde sıvı olarak kalması mümkün değildi… Olsa olsa, yer-buz kabuğunun altında gizlenmiş olabilirdi…
Sonuç olarak, Hubble’nin elde ettiği görüntüdeki mavimsi şey bir optik illüzyondu…! Percival Lowell’in, 1890’lı yıllarda, Mars yüzeyinde gördüğü “sulama kanalları” gibi…!
Astronomların fazla ilgisini çekmese de, uzay meraklılarının öğrenmeyi en fazla istediği husus Ceres’te gözlenen beyaz maddeydi… Daha sonra Occator adı verilen, 92 kilometre çapındaki bir krater içinde görüntülenen bu maddenin-bir çeşit-tuz olduğu anlaşıldı… Ceres’in yüzeyinde bu beyaz madde bölgelerinden 300 kadar mevcut…!
Araştırmacılar gerek rengi ve gerekse yüzeyindeki çok sayıdaki kraterler sebebiyle Ay’a çok benzeyen bu gök cisminin rengini “yaşlanmış asfalt-kaplı park sahası rengi” olarak tanımladılar…!
Araştırmacılar, Ceres’in yüzeyinde gözlenen beyaz maddenin, bu gök cisminin yerkabuğınun altında mevcut olabilecek suyun işareti olduğunu söylüyor… Yerkabuğu altından yüzeye çıkmakta olan bu esnek-buz Ceres’in yüzeyini değiştirmekte…!
Araştırmacılar, yüzeyde belirlenen beyaz maddenin çoğunun su buzu da içeren sodyum karbonat olduğunu belirledi…
Ceres’in yüzeyinde belirlenen “tek dağ”, Ahuna Mons’un bir “buz volkanı” (cryovolcano) olduğu belirlendi… Dört kilometre kadar yükseklikte olan bu buzlu-dağın, yerkabuğu altında bulunan akışkan-buzun zamanla, yüzeye pompalanması sayesinde oluştuğu düşünülüyor…!
Ceres’in “buz volkanı”; Ahuna Mons.
(Kaynak: NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA/astrobob.areawoices.com)
Sonuç olarak, yakın geçmişte “küçücük bir şey” olarak kabul edilen Ceres, Ana Asteroid Kuşağı’nın en büyük ve şekli küreye en yakın gök cismi olarak, Dawn aracı vasıtasıyla, incelenmeye ve Güneş Sistemini renklendirmeye devam ediyor…!
Yararlanılan Kaynaklar:
http://astrobob.areavoices.com/2017/12/26/ceres-300-bright-spots-shine-light-on-an-active-world/
AVIATION AND SPACE / HAVACILIK VE UZAY 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.