Kuyruklu yıldız C/2019 Q4
(Kaynak: Canada-France-Hawaii Teleskopu (Hawaii); 10 Eylül 2019; businessinsider.com.)
Businessinsider.com’da 12 Eylül 2019’da yayımlanan bir haberde, başka bir yıldız sisteminden geldiği düşünülen ikinci bir gök cisminin belirlendiği duyuruldu.
Dave Mosher ve Morgan McFall-Johnsen tarafından yayımlanan bu haberde, bu gök cisminin Ekim 2019’da Marsın yakınından geçeceğinin hesaplandığı söylendi.
‘C/2019 Q4 (Borisov)’ olarak kaydedilen bu gök cisminin, büyük olasılıkla, Güneş sisteminin dışından geldiği düşünülüyor.
Güneş sisteminin dışından ilk gelen olarak düşünülen, puro-şekilli ‘Oumuamua’, 2017’de, Güneşin yakınından geçerek, uzayın derinliklerinde gözden kaybolmuştu.
‘2017/1l’ Oumuamua (temsili)
(Kaynak: ESA/Hubble; NASA; ESO; M. Kornmesser)
Bu yeni gök cismini, Kırım’lı amatör astronom, Gennady Borisov, 30 Ağustos gecesi keşfetti. Astronomlar halen, bu gök cisminin konumu ve hızı hakkında veri toplayarak, izleyeceği yörüngeyi hesaplamaya ve geldiği uzay bölgesini kestirmeye çalışmakta.
Astronomlar bu gök cisminin Güneş sistemine yaklaşmakta olan bir kuyruklu yıldız (adı üstünde, kuyruğu oluşan bir gök cismi) olduğunu düşünüyor.
Astronomlar bu gök cisminin halen, saatte 170,000+ kilometre kadar bir hızla hareket etmekte olduğunu belirledi. Bu gök cisminin Güneş sisteminin yörünge düzlemini 26 Ekim 2019’da geçeceği hesaplandı. (Astronomlar, herne kadar, bu gök cisminin, halen, Güneş sisteminin dışında olduğunu söylese de, bu düzleme ulaşmak için alacağı yol dikkate alındığında, bu gök cisminin Güneş sisteminin içine çoktan girdiğini kabul etmek gerekir. Aksi doğru olsaydı, bırakın bir amatör gözlemciyi ve amatör-teleskobunu, Hubble Uzay Teleskobu bile bunu gözleyemezdi. Şüphesiz bunu, dış Güneş sistemi cisimlerini ve Oort bulutunu referans alarak söyledik !)
Bu gök cisminin Güneş sistemi dışından geldiği hususu iki şeye bakılarak söylenmekte. Bunlardan biri yörüngesinin şekli (bükeyliği) diğeri de yörüngesindeki hızı. Bu gök cismi, önceki ziyaretçi Oumuamua gibi, Güneşin gravitasyon etkisiyle, yörüngesi bir miktar eğildikten sonra, Güneş sistemini, bir daha geri gelmemek üzere terkedecek ! Çünkü, yörüngesi, göründüğü kadarıyla ‘hiperbolik’, yani, uçları birbirinden sürekli uzaklaşacak bir yörünge.
C/2019 Q4’ün yörüngesi
Astronomlar, bu gök cisminin boyunun 2-16 kilometre kadar olduğunu hesapladı. İşin üzücü tarafı, bu gök cisminin, Dünyanın 300 milyon kilometreden (Güneşin uzaklığının iki katından) daha yakınına gelemeyecek olması. Çıplak gözle Marsı bile zor görürken, bu cismi görme şansımız hiç yok !
Astronomlar, bu gök cismini saran bir gaz bulutunun varlığını da belirledi. Bu durum da onun bir kuyruklu yıldız (buz ve donmuş gaz da içeren bir kütle) olduğunun işareti. Gözlem açısından bir avantaj olan bu durum onun teleskoplarla izlenebilmesini ve çevresini saran gazın analiz edilmesini nisbeten kolaylaştıracak.
Oumuamua, Ekim 2017’de, sadece 15 milyon kilometre kadar bir uzaklıktayken belirlendiğinde, astronomlar onun gelmekte olduğundan habersizdi ! Bu yeni gök cismi yeterince erken belirlenmiş oldu. Astronomlar, onu bir yıl süreyle, önce orta-boy teleskoplarla, sonra da büyük boy teleskoplarla, Ekim 2020’ye kadar gözleyebileceklerini düşünüyor.
Astronomların öncelikli görevi, C/2019 Q4’ün yıldızlararası ortamdan geldiğinin ispatlanması. Bazı araştırmacılar, bu gök cisminin yörüngesinde yeterli sapma gerçekleşirse, Güneş sistemi içine hapsolabileceğini de söylüyor !
Güneşe açısal olarak yakın konumda olması sebebiyle, bu gök cismini gündoğumundan önce, kısa bir süreyle (ve haliyle, yeterince güçlü bir teleskopla) gözlemek mümkün.
Neticede, uzay meraklıları için, nisbeten sakin geçen bu mevsimde bir eğlence çıkmış oldu.
Uzay böyledir. Ne zaman sevindireceği hiç belli olmaz…!
Yararlanılan Kaynaklar:
https://www.businessinsider.com/interstellar-object-possibly-approaching-our-solar-system-2019-9
